Po śmierci Jana Matejki, najwybitniejszego polskiego malarza historycznego utworzono w jego domu rodzinnym przy ulicy Floriańskiej 41 pierwsze w Krakowie muzeum biograficzne. W 1904 roku zostało przekazane pod zarząd Muzeum Narodowego w Krakowie jako jego oddział.

Zachowane zostały wnętrza kamienicy wraz z układem pokoi (np. salon, sypialnia, pracownia) oraz jej wyposażeniem. Zwiedzając dom można odnieść wrażenie, że sam artysta wyszedł z niego na spacer i za chwilę spotkamy się z nim w jego pracowni. 

Wśród eksponatów muzealnych znajdują się rzeczy codziennego użytku związane z mistrzem Janem i jego rodziną. Możemy tu zobaczyć pierścionek zaręczynowy, który Matejko ofiarował swojej przyszłej żonie Teodorze a także jego prace, na przykład kartony polichromii do kościoła mariackiego czy kopie regaliów króla Kazimierza Wielkiego, które rysował w 1869 roku, podczas otwarcia grobowca królewskiego w katedrze wawelskiej. Na wystawie znajdują się także rekwizyty, które mistrz uwieczniał na swoich obrazach. Wśród nich na uwagę zasługują narzędzia tortur, które znajdowały się w piwnicach ratusza i zostały odkupione przez Matejkę podczas wyburzania siedziby władz miejskich. Dzięki niemu przetrwały do naszych czasów.